سوره واقعه، پنجاه و ششمین سوره و از سورههای مکی قرآن که در جزء بیست و هفتم جای گرفته است. «واقعه» یکی از نامهای قیامت است و در آیه اول این سوره آمده است. سوره واقعه درباره روز قیامت و وقایع آن سخن میگوید و مردم را در روز قیامت به سه گروهِ اصحاب یمین، اصحاب شِمال و سابقون دستهبندی میکند و درباره جایگاه و پاداش یا عذاب هر گروه سخن میگوید. در تفاسیر آمده است، مراد از گروه سوم (سابقون) امام علی(ع) است که در ایمانآوردن به پیامبر(ص) بر دیگران سبقت گرفت. فضایل بسیاری برای تلاوت این سوره بیان شده است، از جمله اینکه اگر کسی سوره واقعه را بخواند، نوشته میشود که از غافلان نیست.
آیات مشهور سوره واقعه
مقالهٔ اصلی: آیه ۷۹ سوره واقعه
إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ*فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ*لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ(آیات ۷۷تا۷۹)
ترجمه: که آن، قرآن کریمی است،که در کتاب محفوظی جای دارد،و جز پاکان نمیتوانند به آن دست زنند [= دست یابند]. در این آیات سه گانه سه ویژگی برای قرآن ذکر شده که عبارتند از: کریم بودن قرآن به معنای جایگاه والایش نزد پروردگار و نفعش برای مردم با بیان معارفی که تامین کننده سعادت دنیا و آخرتند، مصون بودن از تغییر و تبدیل، غیرقابل دسترس بودن حقیقتش برای غیر مطهرون(فرشتگان ومعصومان). روایت پیامبر(ص) در درالمنثور از پیامبر(ص) در تفسیر مطهرون به مقربان ویژگی سوم را تأیید می کند. [۱۰]
فَلَوْلَا إِذَا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ(آیه ۸۳)
ترجمه:پس چرا هنگامی که جان به گلوگاه میرسد (توانایی بازگرداندن آن را ندارید)؟!
آیه خطاب به منکران قیامت و تکذیب کنندگان قرآن و آیاتی است که آنان را دعوت به ایمان به معاد می کند. ومنظور از رسیدن جان(روح) به حلقوم حتمی شدن مرگ و ناتوانی آنان در برگرداندن حیات و جلوگیری از مرگ است. [۱۱] این آیه در واقع در ادامه آیات۷۷ تا ۸۲ و خطاب به مشرکانی است که قرآن و معارفش هم چون معاد را انکار و تکذیب می کنند در این آیه و تا آیه ۸۷ [یادداشت ۴]به آنها می گوید اگر شما در ادعایتان که معاد وجهان آخرتی نیست راست می گویید پس چرا هنگامی که جان محتضر به گلویش می رسد و ما به آن [محتضر] از شما نزديكتريم ولى نمىبينيد- آن را برنمی گردانید. [یادداشت ۵]
فضیلت و خواص
مقالهٔ اصلی: فضائل سور
برای تلاوت سوره واقعه فضیلت و خواص بسیاری بیان شده است؛ از جمله در تفسیر مجمع البیان از پیامبر(ص) نقل شده است اگر کسی سوره واقعه را بخواند، نوشته میشود که از غافلان نیست.[۱۲] همچنین در روایات آمده اگر کسی سوره واقعه را بخواند، هرگز گرفتار تنگدستی نمیشود.[۱۳] امام صادق(ع) در روایتی فرمود هر کس شب های جمعه سوره واقعه را قرائت کند خدواند او را دوست دارد ونزد همه مردم محبوبش کند و در دنیا هیچ فقر و سختی و مشقت نمی بیند و از آفات دنیا مصون است و در قیامت از رفقای امیرالمومنین(ع) است. [۱۴]بنابر حدیثی دیگر از امام صادق(ع)، سوره واقعه سورهٔ امیرالمؤمنین (ع) است و هرکس آن را بخواند، از دوستان ایشان خواهد بود.[۱۵] از امام باقر(ع) روایت است که هر کس هر شب پیش از خواب سوره واقعه را بخواند روز قیامت در حالی به لقای الهی نائل میشود که چهرهاش چون ماه شب چهارده میدرخشد. [۱۶]هم چنین مستحب است بهجای صد آیهای که در نماز وتیره خواندنش مستحب است، سوره واقعه را در یک رکعت و سوره توحید را در رکعت دیگر بخوانند. [۱۷]