سوره غاشیه هشتاد و هشتمین سوره و از سوره‌های مکی قرآن که در جزء سی‌ام قرآن جای گرفته است. غاشیه به معنای پوشاندن و یکی از نام‌های قیامت است. این سوره با توصیفی از بهشت و دوزخ، از احوال و عاقبت کار منکران و نیز از خشنودی، شادابی و رستگاری مؤمنان سخن می‌گوید و انسان‌ها را به تفکر در شگفتی‌های آفرینش فرا می‌خواند. در فضیلت این سوره از پیامبر اسلام(ص) آمده اگر کسی سوره غاشیه را قرائت کند، خداوند در حسابرسی روز قیامت بر او آسان می‌گیرد.
غاشیه در روایات سوره غاشیه
در برخی از روایات، دربارهٔ تفسیر و تأویل واژه «غاشیه» آمده‌است منظور از «هل أتیک حدیث الغاشیة» این است که (در آخر الزمان و پس از قیام امام زمان) قائم آنان (دشمنان) را با شمشیر فرا می‌گیرد.[۷] در روایتی دیگر از امام صادق(ع)، منظور از «هل أتیک حدیث الغاشیة» منافقینی معرفی شده‌اند که دور امام (زمان) را می‌گیرند و نه همراهی‌شان به امام سودی می‌بخشد و نه عدم همراهی، آنان را بی‌نیاز می‌کند.[۸]
شگفتی‌های خلقت شتر سوره غاشیه
علامه طباطبایی دقت در مخلوقات الهی در این سوره را از محورهای اصلی آن و غرض از آن را توجه به ربوبیت خداوند دانسته‌است، توجهی که لازمه اش عبودیت اوست و لازمه عبودیت حسابرسی به اعمال مومنان و کافران در روزی است که یکی از ویژگی‌هایش غاشیه است یعنی فراگرفتن ناگهانی مردم با حوادث هولناکش یا فراگرفتن کافران با عذاب. [۹] نویسنده تفسیر نور داشتن روحیه تفکر در خلقت را مفید و نتیجه بخش دانسته و یادآور شده که اگر روحيه تفكر در انسان باشد، همه هستى كلاس درس است و حتی چوپان در بيابان هم گويى در بزرگترين كتابخانه‌هاى دنياست؛ که با دقت در زمین زير پايش وآسمان بالای سرش وکوه‌های اطرافش و شترهای پیش رویش می‌تواند اسرار زیادی را کشف کند. مثلًا شتر از اسب بيشتر مى‌دود، از الاغ بیشتر بار مى‌برد. در میان حیوانات بعضى براى سوارى، بعضى براى گوشت و بعضى براى شیر مورد استفاده قرار مى‌گيرند، ولى شتر همه چیزش قابل استفاده است. پلک‌هايش در برابر باد و خاک بيابان مقاوم است، در كوهان خود چربى و غذا را ذخیره كرده و در برابر گرسنگى مقاوم است. در بدنش آب را نگهدارى كرده و در برابر تشنگى مقاوم است، راه را مى‌داند، چنان رام است که صدها شتر تسلیم یک ساربان مى‌شوند، كف پاى او براى ريگزار آفريده شده، گردن او پله سوار شدن و اهرم بار برداشتن و خلاصه به قول عرب‌ها، شتر کشتى بيابان‌هاست. قوى‌ترين، كم خرج‌ترين، پرفايده‌ترين و آرام‌ترين و بردبارترين حيوان است. [۱۰]
تذکر، وظیفه پیامبر(ص)
پس از این که در آیات قبل ربوبیت خداوند با ذکر نمونه‌هایی از آفرینش مطرح شد در آ یه۲۱ (فَذَكِّرْ إِنَّمَا أَنْتَ مُذَكِّرٌ) به پیامبر فرمان می‌دهد که به مردمان تذکر بدهد که جز الله ربی نیست و معاد و حسابرسی اعمال مومنان و کافران قطعی است و تذکر او فقط به امید پذیرش و ایمان مردمان است و جز تذکر وظیفه‌ای برایش نیست و تسلطی بر آنان ندارد که آنان را مجبور و ناچار به پذیرش چیزی بکند و انسان ها آزادند که دعوت پیامبر را پذیرا باشند یا روی گردان بشوند و کفر بورزند. [۱۱]
* نکته تفسیری
در باره ریشه واصل واژه مصیطر در آیه «لَسْتَ عَلَيْهِمْ بِمُصَيْطِرٍ» میان لغت شناسان ومفسران قرآن اختلاف است بیشتر آن را هم ریشه با واژه سطر به همان معنای نوشتن دانسته‌اند که در (مصیطر) سین تبدیل به صاد شده است و معنای مصیطر (مسيطر) كسى است كه سطربندى مى‌كند، و سطور كتاب را تنظيم مى‌نمايد؛ سپس به عنوان هر شخصى كه بر چيزى مسلط باشد، و خطوط آن را تنظيم كند، يا او را به اجبار وادار بر انجام كارى نمايد اطلاق شده است.[۱۲]
فضیلت و خواص سوره غاشیه
مقالهٔ اصلی: فضائل سور
در فضیلت این سوره از پیامبر اسلام(ص) آمده کسی که سوره غاشیه را قرائت کند خداوند در حسابرسی روز قیامت به او آسان می‌گیرد.[۱۳] از امام صادق(ع) نیز نقل شده هر کس در نمازهای واجب یا مستحب سوره غاشیه را بخواند و به این کار مداومت نماید خداوند با رحمت خود در دنیا و آخرت او را فرامی‌گیرد و در قیامت از عذاب دردناک آتش ایمن می‌دارد.[۱۴]
در برخی روایات این خواص برای قرائت سوره غاشیه نقل شده است: موجب تسکین درد (اگر بر دندانی که درد می‌کند قرائت شود)[۱۵] و دفع ضررهای احتمالی غذا و سلامتی نوزاد در هنگام تولد.[۱۶]
قرائت‌های خاص
قرائت سوره غاشیه در رکعت دوم نماز صبح روزهای دوشنبه و پنج شنبه و نیز نماز عید فطر و عید قربان مستحب مؤکد است.
