سوره عصر یا وَالْعَصْر صد و سومین سوره و از سوره‌های مکی قرآن است که در جزء سی‌ام قرآن جای دارد. نام سوره از آیه اول آن گرفته شده است. در این سوره خداوند به عصر قسم یاد می‌کند که انسان‌ها در زیان‌اند، مگر کسانی که اهل ايمان و عمل صالح باشند و یکدیگر را به حق و صبر سفارش کنند.
در روایات آمده است مراد از اهل ایمان، کسانی‌اند که به ولایت امام علی(ع)، ایمان دارند. از پیامبر(ص) نقل شده است هر كس این سوره را بخواند عاقبت كار او به صبر و شكیبایی ختم خواهد شد و در روز قیامت همراه با یاران حق محشور خواهد شد.
خسران در دنیا و آخرت
زیان‌کار بودن انسان در دنیا و آخرت از آموزه‌های مورد تأکید در این سوره دانسته شده است.[۶] درباره واژه «خسر» و مشتقات آن گفته شده که بیش از ۶۰ بار در قرآن به‌کار رفته‌است.[۷] منظور از خسران در امور مادی را کاستی و ضرر، و در امور معنوی و روحی گمراهی و نابودی دانسته‌اند که البته بیشترین کاربرش در قرآن در معنای زیان روحی و معنوی است.[۸] به گفته راغب اصفهانی زمانی از واژه خسران استفاده می‌شود که اصل سرمایه دچار نقصان شود.[۹]تفسیر نور به نقل از فخر رازى مى‌گويد: انسان در دنيا مانند يخ فروشى است كه هر لحظه سرمايه‌اش آب مى‌شود و بايد هرچه زودتر آن را بفروشد و گرنه خسارت كرده است. [۱۰] علامه طباطبایی در تفسیر این سوره، زندگانی و حیات دنیا را سرمایه انسان می‌داند که باید با آن برای زندگی در جهان آخرت تلاش کرد؛ اگر در اعتقادات و اعمال از حق پیروی کرد، تجارتش سودآور است و آینده‌اش خالی از شر و بدی است، ولی اگر از باطل پیروی کرد و از ایمان و عمل صالح رویگردان شد، بی‌شک تجارتش خسارت‌بار و نتیجه‌اش محرومیت در جهان آخرت است.[۱۱] زمخشری علت استثناء صالحان را از خسارت این می‌داند که صالحان به وسیله دنیا آخرت را خریداری می‌کنند در نتیجه هم تجارتشان سودمند و هم سعادتمنداند و دیگران بر خلاف آنها عمل می‌کنند و در خسران هستند. [۱۲]
فضایل و جایگاه سوره عصر
تابلو معرق سوره عصر
درباره اهمیت و جایگاه سوره عصر چند ویژگی در روایات ذکر شده است.
پیامبر اسلام (ص) در خطبه غدیریه خود سوگند یاد کرده که این سوره در شأن امام علی (ع) نازل شده است. [۱۳] از امام صادق(ع) نیز نقل شده است که فراز «الّا الّذینَ آمَنوا»، كسانی هستند كه به ولایت امام علی(ع)، ایمان آورده‌اند.[۱۴] در منابع اهل سنت هم آمده که این سوره در فضیلت امام علی(ع) است.[۱۵]
سوره عصر در میان صحابه پیامبر اسلام به قدری مهم بود که بر اساس برخی منابع هرگاه آنان با یکدیگر دیدار می‌کردند، تا سوره عصر را برای هم نمی‌خواندند، از هم جدا نمی‌شدند.[۱۶]
از امام صادق(ع) نقل شده هر کس سوره عصر را در نمازهای مستحبی قرائت کند، خداوند در روز قیامت، چهره‌اش را نورانی، خندان و چشمش را روشن می‌کند تا او را وارد بهشت کند.[۱۷]
در روایتی از پیامبر(ص) نقل شده است: هر کس این سوره را بخواند عاقبت کار او به صبر و شکیبایی ختم خواهد شد و در روز قیامت همراه با یاران حق محشور خواهد شد.[۱۸]
سوره تکاثر
