سوره طور پنجاه و دومین سوره و از سورههای مکی قرآن است که در جزء ۲۷ جای دارد. در آیه نخست این سوره به «طور» سوگند یاد شده و به همین دلیل این سوره را طور نامیدهاند. گفته شده منظور از طور، کوهی است که در آن به حضرت موسی(ع) وحی میشد. سوره طور کافران را تهدید به عذاب میکند و ویژگیهایی از آن عذاب را بیان میکند. سپس بخشی از نعمتهای بهشتیان را شرح میدهد و منکرانِ نبوت پیامبر(ص) را توبیخ میکند. درباره فضیلت تلاوت سوره طور، از جمله در روایات نقل شده است اگر کسی آن را بخواند، از عذاب جهنم به دور است و در بهشت جای دارد و خیر دنیا و آخرت به او داده میشود.
موقعیت جغرافیایی طور سیناء
مقالهٔ اصلی: طور سیناء
طور سینا در جنوب صحرای سینا قرار گرفته و صحرای سینا نیز در بخش شمال شرقی کشور مصر و هممرز با فلسطین، اردن و عربستان است. در آن ناحیه، کوههای متعددی وجود دارد که کوه سینا در میان آنها است.[۷] ابن منظور، لغت شناس و ادیب، طور سیناء را به عنوان کوهی در شام معرفی میکند.[۸]
برخی احتمال دادهاند که مقصود از طور سیناء، مجموعهای از کوهها بوده است و وقایع مختلف طور سیناء، در مجموعه این کوهها رخ داده است نه یک کوه خاص.[۹] همچنین بنابر اعتقاد برخی محققان، استفاده قرآن از دو تعبیر «سَیْناء» و «سینین» اشاره به همین نکته دارد؛ زیرا یاء و نون در انتها کلمه دلالت بر کوچک بودن دارد و طور سینین در واقع بخشی از طور سیناء است.[۱۰]
امروزه در جنوب صحرای سینا، کوهی به نام کوه سیناء وجود دارد که در نزدیکی دِیْرِ کاترین مقدس قرار گرفته است.[۱۱]
فضیلت و خواص سوره طور
مقالهٔ اصلی: فضائل سور
در تفسیر مجمع البیان از پیامبر(ص) روایت شده است اگر کسی سوره طور را بخواند، بر خداوند است(و این حق را با لطف الهی پیدا میکند) که او را از عذاب جهنم حفظ کند و در بهشت جای دهد.[۱۲] همچنین روایت شده است پیامبر(ص) سوره طور را در نماز مغرب، قرائت میکرد.[۱۳] در روایاتی دیگر از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) نقل شده است کسی که سوره طور را میخواند، خداوند خیر دنیا و آخرت را به او عطا میکند.[۱۴]
آیات مشهور
وَالَّذِينَ آمَنُوا وَاتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّيَّتُهُمْ بِإِيمَانٍ أَلْحَقْنَا بِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَمَا أَلَتْنَاهُمْ مِنْ عَمَلِهِمْ مِنْ شَيْءٍ ۚ كُلُّ امْرِئٍ بِمَا كَسَبَ رَهِينٌ(آیه ۲۱)
ترجمه:و کسانی که ایمان آوردند و فرزندانشان [به نوعی] در ایمان از آنان پیروی کردند، فرزندانشان را [در بهشت] به آنان ملحق می کنیم و هیچ چیز از اعمالشان را نمی کاهیم؛ هر انسانی در گرو اعمال خویش است.
مفسران در بحث شفاعت به این آیه استناد کردهاند وتصریح کردهاند که بر اثر شفاعت الحاق و لحوق در اعمال صورت می گیرد، یعنى خداوند متعال عین اعمال حسنه پدران و آباء را به ذریه و فرزندانِ ملحق شده مى دهد و آنان را نیز در رتبه و ردیف پدران و نیاکان در مى آورد. به باور آنها نفس این الحاق و لحوق در اثر طهارت ذات و عقیده پاک و ایمان و نیت خالص ذریه است که موجب الحاق آنان در عمل به آباء و اجدادشان مى شود؛ و چون این عقیده و ایمان و خلوص و نیت طاهر از مُکتسبات و حاصل تلاش خودِ ذریه است، بنابراین آنچه از اعمال سیئه آنها زدوده شود و به جاى آن از اعمال حسنه آباء و پدران جایگزینش گردد، همه و همه در اثر کسب و کارکرد خود ذریه است. [۱۵].علامه طباطبایی مفسر شیعی در تفسیر المیزان تصریح دارد بر این که از آیه استفاده میشود که قطعا ایمان ذریه این مومنان کمتر از ایمان پدرانشان است زیرا اگر بیشتر یا مساوی باشد هیچ نعمت و منّتی در حقشان صورت نگرفته است. [۱۶]روایات فراوانی نیز در باره نقش و تأثیر محبت به اولیاء دین در لحوق به آنان در کتب روایی وارده شده است امام باقر(ع) در روایتی به جابر جعفی فرمود: اگر میخواهی بدانی كه آيا در تو خيری هست، نگاه به دلت بکن ؛ پس اگر ديدی که دلت اهل طاعت خدا را دوست دارد و اهل معصيت خدا را دشمن دارد، پس بدان که در تو خيری هست و خداوند ترا دوست دارد، و اگر ديدی اهل طاعت خدا را دشمن دارد و اهل معصيت خدا را دوست دارد، پس بدان که در تو شرّی هست و خداوند تو را دشمن دارد؛ و انسان هميشه با محبوب خود معيّت(همراهی) دارد.» [۱۷]