سوره صافات به سبب وجود واژه «صافات» در آیه نخستینش، چنین نامگذاری شدهاست.[۱] صافات به معنای افرادی است که در صفاند.[۲] گفته شده منظور از آن، فرشتگاناند که در آسمان صف بستهاند یا مؤمنانیاند که در صف نماز یا جهادند.[۳]
محل و ترتیب نزول
سوره صافات جزو سورههای مکی و در ترتیب نزول، پنجاه و ششمین سورهای است که بر پیامبر(ص) نازل شدهاست. این سوره در چینش کنونی مُصحَف، سی و هفتمین سوره است[۴] و در جزء ۲۳ قرآن جای دارد.
تعداد آیات و دیگر ویژگیها
سوره صافات ۱۸۲ آیه، ۸۶۶ کلمه و ۳۹۰۳ حرف دارد. این سوره از نظر حجمی جزو سورههای مِئون (سورههایی که نزدیک به صد آیه دارند) است.[۵] صافات نخستین سورهای است که در ترتیب سورههای قرآن با سوگند شروع میشود.[
داستانها و روایتهای تاریخی سوره صافات
در سوره صافات به وقایع زیر پرداخته شده است:
نجات نوح و اهلش و باقیماندن نسلش و غرقشدن دیگران (آیههای ۷۵-۸۳)؛
داستان ابراهیم: شکستن بتها، نهی از بتپرستی، به آتشافکندن ابراهیم، ذبح اسماعیل، بشارت ابراهیم به اسحاق (آیههای ۸۳ ـ ۱۱۳)؛
نجات موسی و هارون و قومشان و نزول کتاب بر آنان (آیههای ۱۱۴-۱۲۳)؛
رسالت الیاس و دعوت به خداپرستی، تکذیب الیاس از سوی قوم (آیههای ۱۲۴-۱۳۲)؛
رسالت لوط، نجات او و اهلش، عذاب همسر و قوم او (آیههای ۱۳۳-۱۳۷)؛
رسالت یونس، گریختن از قوم، زندگی در شکم ماهی، بازگشت به قوم، ایمان قوم (آیههای ۱۳۸-۱۴۸).
فضیلت و خواص سوره صافات
مقالهٔ اصلی: فضائل سور
از امام صادق(ع) روایت شده است اگر کسی هر جمعه سوره صافات را بخواند، از هر آفتی در امان خواهد بود و در دنیا بلاها از او دفع میشود و روزی او در دنیا به بیشترین حد ممکن خواهد رسید و از شیطان و هر جبار کینه توز و ستمگر لجوج هیچ آسیبی به مال و فرزندان و بدنش نخواهد رسید و اگر در شب یا روزی که این سوره را خوانده بمیرد، شهید مبعوث خواهد شد و خداوند او را همراه شهدا به بالاترین درجه بهشت وارد خواهد کرد.[۱